De kou de baas

De kou de baas

Home
Hoger


Zonder de bescherming van kleding produceren wij bij een temperatuur van zo'n 20 graden boven nul al meer warmte dan normaal en beginnen we te rillen. Verlies van lichaamswarmte kan onderkoeling veroorzaken, wat de dood tot gevolg kan hebben.

Bescherming tegen Koude.
De beste bescherming tegen kou biedt onderhuids vet dat op de juiste plaats zit. In dit opzicht is de vrouw meestal beter voorzien, maar ze heeft juist vaker last van koude handen en voeten. Bovendien bepaalt ons lichaamgewicht hoeveel warmte we produceren, terwijl het lichaamsoppervlak bepalend is voor de mate van afkoeling. Hoewel de mens zicht in algemeen goed tegen hitte wapent, is hij doorgaans niet goed bestand tegen koude. De meest effectieve oplossing bieden warme kleding en een beschut onderkomen.
Toch blijken onze handen en voeten over enig aanpassingsvermogen te beschikken. Bij regelmatige blootstelling aan erge kou ontwikkelen de bloedvaten van handen en voeten het vermogen zich iets effectiever uit te zetten, waardoor ze warmte beter vasthouden. Maar dit is wel een langdurig proces, zodat de bezoeker van zeer koude gebieden zich het beste beschermt door te vertrouwen op kleding, uitrusting en beschutting.

Het Leven op de Pool.
Wat het weer betreft zijn de poolgebieden wel de meest onherbergzame plaatsen op aarde. De Inuit (Eskimo's) en de Saami (Lappen) die van oudsher de arctische gebieden bevolken, hebben zich een levensstijl eigen gemaakt, waarmee ze de extreem koude winters in deze streken weten te overleven. Hoewel ze een natuurlijke voorsprong hebben, zoals extra vet en een gedrongen postuur, is hun vindingrijkheid om een microklimaat te scheppen van vitaal belang voor hun voortbestaan.

Een Microklimaat Scheppen.
Deze manier staat of valt met een doelmatige kleding. Kleren, handschoenen en laarzen die vervaardigd zijn uit dierenhuiden en bont kunnen beschermen tegen temperaturen van -60° C. Tenten bieden traditiegetrouw beschutting in het poolgebied. Door zulke schuilplaatsen gemaakt van rendier- en kariboehuid verkrijgt men een veilige temperatuur tijdens winternachten, met behulp van slechts een klein vuurtje. Nog een schuilplaats in het poolgebied is de iglo die uit sneeuwblokken wordt gebouwd. Zijn bouwwijze maakt op een efficiënte manier gebruik van beschikbaar materiaal en koppelt een maximale woonruimte aan een minimaal oppervlak, waarmee warmteverlies tot een minimum wordt beperkt.

Poolvoedsel.
De Inuit eten grote hoeveelheden dierlijke vetten en missen verse groenten. Dit menu is niet bepaald gezond, maar voorziet in ruime mate in de energie die nodig is in de strijd tegen de kou. De Inuit krijgen minder hartkwalen dan mensen in industrielanden die ook veel dierlijk vet eten. Dit kan het gevolg zijn van de grote hoeveelheid visolie op het menu van de Inuit, die kennelijk het risico van hart- en vaatziekten verkleint en wel bijdraagt tot de afweer tegen extreme koude.

Een Frisse Bries.
De combinatie van wind en lage temperaturen veroorzaakt een veel groter warmteverlies van de onbedekte huid dat men zou aannemen op grond van de temperatuur. Vaak drukt men dit in landen met een koud klimaat uit in gevoelstemperatuur of windchill. Deze gevoelswaarden zijn gebaseerd op experimenten uit het zuidpoolgebied om de kans op bevriezing te berekenen. Zodra de gevoelstemperatuur beneden 30° onder nul komt, is de kans op bevriezing reëel en beneden 50° volgt bevriezing binnen ongeveer één minuut.
In Noord-Amerika, waar koudegolven uit de poolstreek plotseling het zuiden binnendringen, gebruikt men deze waarden om mensen te waarschuwen welke risico's men in de buitenlucht loopt. In warmere streken op aarde kunnen ze echter verwarring scheppen, vooral bij temperaturen boven het vriespunt. Zo staat een combinatie van 4° Celsius en een windsnelheid van 48 km per uur gelijk aan een waarde van -11° Celsius. Bij deze waarde is de kans op bevriezing nagenoeg uitgesloten.

  4°C -1°C -7°C -12°C -18°C
24 km/u -5 -13 -21 -28 -35
32 km/u -7 -16 -23 -31 -39
40 km/u -9 -17 -26 -34 -42
48 km/u -11 -19 -28 -36 -45

De tabel laat zien hoe koud het aanvoelt als men windsnelheid en temperatuur combineert.

Naar het begin van de pagina.