Rijp komt, net als mist, vaak voor bij heldere nachten wanneer de grond door
de afwezigheid van wolken in een snel tempo warmte kan uitstralen, waardoor de temperatuur
fors daalt. De temperatuur moet tot beneden het vriespunt dalen, wil er rijp gevormd
worden.
Echte rijp, die bekend staat als witte rijp, ontstaat wanneer een dunne laag vochtige
lucht bij de grond afkoelt tot beneden het vriespunt en er direct ijskristallen worden
gevormd zonder dat er eerst condensatie tot dauwdruppels plaatsvindt. Deze kristallen
zullen alle koude oppervlakten bedekken, inclusief stenen, grassen, bladeren, bessen en
zelfs spinnewebben. De witte rijp is soms zo dik en wit dat hij voor sneeuw wordt
aangezien. De ijskristallen die ontstaan door witte rijp, hebben prachtige op edelstenen
gelijkende patronen, die zich naar buiten toe vertakken vanaf de randen van bladeren en
grasstengels. Deze complexe structuren kunnen we goed zien wanneer zich ijsbloemen op de
ruiten vormen. Wanneer condensatie plaatsvindt en dauw wordt gevormd vooraleer de luchttemperatuur tot beneden het vriespunt zakt, dan
bevriest het water, of de dauw, en worden grote druppels in plaats van delicate
ijskristallen gevormd. Deze druppels zijn eerder een vorm van ijs dan van rijp en ontstaan
op dezelfde manier als het ijs op plassen, vijvers en meren.
Als de
temperatuur beneden het vriespunt komt, zal het water in de bladeren en stengels van
planten bevriezen. Dit kan beschadiging van plantecellen veroorzaken en tot een donkere
verkleuring leiden. Men noemt deze schade ook wel vorstschade. Dit verschijnsel
staat in sommige landen bekend als zwarte rijp. Vorstschade komt echter niet noodzakelijk
voor samen met rijp. Lucht met een laag dauwpunt kan
afkoelen tot 0° Celsius zonder dat het verzadigingspunt wordt bereikt. Dit betekent dat
er geen waterdamp wordt vrijgemaakt door de lucht en er geen echte rijp kan worden
gevormd.
Zowel witte als zwarte rijp zijn grote vijanden van citrusfruittelers, aangezien knoppen
van fruitbomen gemakkelijk beschadigd of vernietigd worden. Om dit te voorkomen kan er
olie worden verbrand in vaten waarbij ventilators worden gebruikt om warme lucht rond de
bomen te laten circuleren. Ook kunnen fijne watersproeiers worden ingezet. Vloeibaar water
heeft immers een hogere temperatuur dan rijp. Sommige fruittelers huren zelfs een
helikopter en laten deze de hele nacht over de boomgaard vliegen waardoor de lucht door de
bomen blijft circuleren en er een kleine hoeveelheid warmte wordt geleverd door de
uitlaatgassen.
Naar het begin van deze pagina.